De Katholieke Kerk leert dat een ketter ophoudt paus te zijn, en dat een ketter niet geldig tot paus gekozen kan worden

The Catholic Encyclopedia, “Ketterij,” 1914, Vol. 7, p. 261: “Indien de paus zelf openlijk schuldig is aan ketterij, houdt hij op paus te zijn, omdat hij dan ophoudt lid van de Kerk te zijn.”1

Ketterij is de hardnekkige ontkenning van of twijfel aan een goddelijk en katholiek geloofsartikel door een gedoopt persoon. Met andere woorden, iemand die gedoopt is en welbewust een gezaghebbend leerstuk van de Katholieke Kerk ontkent is een ketter.

Maarten Luther

Maarten Luther, misschien wel de beruchtste ketter in de geschiedenis van de Kerk, verkondigde, naast vele andere ketterijen, de ketterij van Rechtvaardiging door geloof alleen.

De Katholieke Kerk leert dat als een paus een ketter zou worden, hij automatisch zijn ambt verliest en ophoudt paus te zijn. Dit is de leer van alle Kerkleraren en Kerkvaders, die zich met het onderwerp hebben beziggehouden:

Dat een ketter geen paus kan zijn is gebaseerd op het dogma dat een ketter geen lid is van de Katholieke Kerk

Opgemerkt moet worden dat de leer van de heiligen en kerkleraren, die hierboven wordt aangehaald – dat een paus die een ketter wordt automatisch ophoudt paus te zijn is – gebaseerd is op het onfeilbare dogma dat een ketter geen lid is van de Katholieke Kerk.

Paus Eugenius IV, Concilie van Florence, “Cantate Domino” 1441:
"De Heilige Roomse Kerk gelooft vast, belijdt en verkondigt dat iedereen die zich buiten de Katholieke Kerk bevindt, niet alleen heidenen, maar ook Joden, ketters en schismatici, geen deel kunnen hebben aan het eeuwige leven, maar naar het eeuwige vuur zullen gaan, dat gereed staat voor de duivel en zijn engelen, tenzij zij voor het einde van hun leven zich bij haar hebben aangesloten…”2

Paus Pius XII, Mystici Corporis Christi (# 23), 29 juni 1943:
“Immers, niet ieder misdrijf, ook al is het een zware zonde, is van die aard dat het - zoals schisma of ketterij of geloofsafval – noodzakelijkerwijs de mens van het lichaam der Kerk uitsluit.”3

We zien dus dat de Katholieke Kerk leert dat iemand van de Kerk wordt gescheiden door ketterij, schisma of geloofsafval.

Paus Leo XIII, Satis Cognitum (# 9), 29 juni 1896:
“De Kerk heeft zich altijd aan dezelfde gedragslijn vastgehouden, zoals blijkt uit de eenstemmige leer van de heilige Vaders; want ook zij plachten allen, die ook maar in de geringste mate waren afgeweken van een onderdeel van de door het wettig leergezag voorgehouden leer, te beschouwen als buiten de gemeenschap van de Kerk staande en als uit de Kerk uitgestoten.”4

Paus Leo XIII, Satis Cognitum (# 9):
“Iemand die hieraan (d.i. aan de genoemde ketterijen) alleen maar geen geloof hecht kan zich daarom nog niet als een katholiek beschouwen of zich zo noemen. Er kunnen nog andere ketterijen bestaan of opkomen, die in dit werk van ons niet vermeld staan, en, indien iemand ook maar aan één van deze geloof hecht, is hij geen katholiek.”5

Paus Innocentius III, Eius exemplo, 18 december 1208:
“Met het hart geloven wij en met de mond belijden wij de ene Kerk, niet van ketters, maar de Heilige Roomse, Katholieke, en Apostolische Kerk waarbuiten, zoals wij geloven, niemand gered wordt.”6

Dus het is niet alleen maar de mening van bepaalde heiligen en kerkleraren dat een ketter ophoudt paus te zijn; het is een feit dat onlosmakelijk verbonden is met een dogmatisch leerstuk. Een waarheid die onlosmakelijk verbonden is met een dogma wordt een dogmatisch feit genoemd. Het is daarom een dogmatisch feit dat een ketter geen paus kan zijn. Een ketter kan geen paus zijn, omdat iemand die buiten staat niet het hoofd kan zijn van iets waarvan hij niet eens lid is.

Paus Leo XIII, Satis Cognitum (#15), 29 juni 1896:
“Niemand kan dus deel hebben aan het gezag, dan alleen als hij met Petrus verenigd is, want het denkbeeld, dat iemand, die buiten de Kerk staat, in de Kerk met gezag bekleed zou zijn, is een ongerijmdheid.”7

(Paus Paulus IV)

Toen Paulus IV de hieronder vermelde Bul uitvaardigde waren er geruchten dat een van zijn kardinalen een heimelijke protestant was. Om te voorkomen dat een dergelijke ketter tot het pausschap zou worden gekozen, verklaarde Paus Paulus IV plechtig dat een ketter niet geldig tot paus gekozen kon worden.

Hieronder de relevante delen van de Bul. Voor de volledige Bul, zie onze website.

Paus Paulus IV, Bul Cum ex Apostolatus Officio, 15 februari 1559: “1. ...Het betaamt Ons de aandacht volledig en onverminderd te richten op waar het gevaar het grootst is, opdat valse profeten of anderen die slechts wereldlijke rechtsmacht bezitten niet laaghartig de eenvoudige zielen misleiden, en talloze volken, die aan hun zorg en gezag, in geestelijke of wereldse zaken, zijn toevertrouwd, meesleuren in het verderf, de ondergang en de verdoemenis; en opdat het Ons niet overkomt dat Wij op de heilige plaats de gruwel van de verwoesting zien, waarvan de profeet Daniël spreekt, willen Wij zo veel mogelijk, met Gods hulp, overeenkomstig Onze herderlijke plicht de vossen strikken die zich bezighouden met de verwoesting van de wijngaard van de Heer en de wolven uit de schaapskooien houden, opdat Wij niet op stille waakhonden lijken die niet kunnen blaffen en opdat wij niet omkomen met de slechte landman en vergeleken worden met de huurling …

6. Bovendien [bepalen, bevelen en leggen Wij vast door deze Onze Constitutie, die tot in eeuwigheid van kracht blijft:], dat als ooit op enig moment blijkt dat een bisschop, zelfs als hij optreedt als Aartsbisschop, Patriarch of Primaat; of een Kardinaal van de voornoemde Roomse kerk, of, zoals reeds vermeld, een Legaat, of zelfs de Paus, voorafgaand aan zijn bevordering of zijn verheffing tot Kardinaal, of Paus, is afgeweken van het katholieke Geloof of tot ketterij is vervallen:

(i) de bevordering of verheffing, zelfs als deze onbetwist is en met eenstemmig besluit van alle Kardinalen is geschied, nietig en van onwaarde zal zijn;

(ii) het zal niet mogelijk zijn dat zij rechtsgeldigheid verkrijgt (of te zeggen dat deze rechtsgeldigheid aldus verkregen is) door de aanvaarding van het ambt, de wijding, het daaropvolgende gezag, noch door de bestuursmacht, noch door de vermeende intronisatie van een Paus van Rome, of door eerbetoon, of de gehoorzaamheid die door allen aan dezelve wordt betoond, noch door het verstrijken van de tijd in genoemde omstandigheden;

(iii) het zal op geen enkele manier als gedeeltelijk legitiem worden beschouwd ...

(vi) aan hen die aldus bevorderd of verheven zijn, wordt ipso facto en zonder enige nadere kennisgeving, hun waardigheid, positie, eer, titel, autoriteit, ambt en macht ontnomen …

10. Zo is het dan helemaal niemand toegestaan deze oorkonde, die Onze goedkeuring, Onze herinvoering, Onze strafbepaling, Onze vaststelling en herroeping van wilsbeschikkingen en besluiten inhoudt, te ontkrachten of zich tegen haar in schandelijke vermetelheid te verzetten. Wanneer iemand zich echter zou aanmatigen hiertoe een poging te doen, zo wete diegene, dat hij op het punt staat de toorn over zich af te roepen van de Almachtige God alsook van de heilige Apostelen Petrus en Paulus.

Gegeven te Rome bij Sint Petrus, de 15de februari van het jaar 1559 na de Menswording des Heren, het vierde jaar van ons Pontificaat.

+ Ik, Paulus, bisschop van de Katholieke Kerk...”

Met de volheid van zijn pauselijk gezag verklaarde Paus Paulus IV dat de verkiezing van een ketter ongeldig is, zelfs als deze met unanieme stemmen van de kardinalen is geschied en door allen is aanvaard. Paus Paulus IV gaf ook aan dat hij deze verklaring aflegde om te vechten tegen de komst van de gruwel der verwoesting op de heilige plaats, waarover Daniël spreekt. Dit is verbazingwekkend, en lijkt erop te wijzen dat het Magisterium zelf de eventuele komst van de gruwel der verwoesting op de heilige plaats (Matteüs 24, 15) in verband brengt met een ketter, die zich voordoet als paus – misschien omdat de ketter, die zich voor paus uitgeeft, ons de gruwel der verwoesting op de heilige plaats zal geven (de Nieuwe Mis), zoals volgens ons het geval is, of omdat de ketterse tegenpaus zelf de gruwel der verwoesting op de heilige plaats zal zijn.

The Catholic Encyclopedia herhaalt deze waarheid die Paus Paulus IV verkondigde, door te stellen dat de verkiezing van een ketter tot paus natuurlijk volkomen nietig zou zijn.

The Catholic Encyclopedia, “Pausverkiezing,” 1914, Vol. 11, p. 456: "Natuurlijk zou de verkiezing van een ketter, een schismaticus, of een vrouw [tot Paus] nietig zijn."8

In overeenstemming met de waarheid dat een ketter geen paus kan zijn, leert de Kerk dat er in de canon van de Mis niet voor een ketter gebeden mag worden

In het Te Igitur gebed van de canon van de Mis wordt er voor een paus gebeden. Maar de Kerk leert ook dat er in de canon van de Mis niet voor ketters gebeden mag worden. Als een ketter een ware paus zou kunnen zijn, zou er een onoplosbaar dilemma ontstaan. Maar in feite is er geen dilemma omdat een ketter geen geldige paus kan zijn.

Libellus professionis fidei, 2 april 517, geloofsbelijdenis voorgeschreven onder Paus St. Hormisdas: “En daarom hoop ik dat ik moge verdienen om te verblijven in de ene gemeenschap met u, tot uitdrukking gebracht door de Apostolische Stoel, die het gezonde en waarachtige fundament is van de christelijke godsdienst, en beloof ik dat in de toekomst de namen van degenen die gescheiden zijn van de gemeenschap met de Katholieke Kerk, dat wil zeggen, zij die het niet eens zijn met de Apostolische Stoel, niet afgelezen zullen worden tijdens de geheime mysteries. Maar als ik op welke manier ook zal proberen af te wijken van mijn belijdenis dan beken ik dat ik samenspan met degenen die ik heb veroordeeld. Ik heb deze belijdenis van mij eigenhandig getekend, en gericht aan u, HORMISDAS, de heilige en eerbiedwaardige Paus van de Stad Rome.”9

Paus Benedictus XIV, Ex Quo Primum (# 23), 1 maart 1756:
“Bovendien zijn ketters en schismatici onderworpen aan de berisping van excommunicatie major door de wet Can. deLigu. 23, quest. 5, and Can. Nulli, 5, dist. 19. Maar de heilige canons van de Kerk verbieden dat er publiekelijk gebeden wordt voor de geëxcommuniceerden wat beschreven staat in hfdst. A nobis, 2, en hfdst. Sacris over het vonnis van excommunicatie. Hoewel het niet verboden is te bidden voor hun bekering, mag zo’n gebed toch niet in de vorm zijn van een aflezing van hun namen in het plechtig gebed tijdens het Misoffer.”10

Paus Pius IX, Quartus Supra (# 9), 6 januari 1873:
“Om deze reden verklaarde Johannes, Bisschop van Constantinopel, plechtig - en het hele Achtste Oecumenisch Concilie deed dit daarna - ‘dat de namen van degenen die gescheiden waren van de gemeenschap met de Katholieke Kerk, d.w.z. degenen die niet in alle zaken overeenstemden met de Apostolische Stoel, niet tijdens de heilige geheimen gelezen mogen worden.’”11

Voetnoten bij hoofdstuk 6:

1 The Catholic Encyclopedia, “Heresy,” New York: Robert Appleton Co., 1914, Vol. 7, p. 261.

2 Decrees of the Ecumenical Councils, Sheed & Ward and Georgetown University Press, 1990, Vol. 1, p. 578; Denzinger, The Sources of Catholic Dogma, B. Herder Book. Co., Dertigste editie, 1957, no. 714.

3 The Papal Encyclicals, by Claudia Carlen, Raleigh: The Pierian Press, 1990, Vol. 4 (1939-1958), p. 41.

4 The Papal Encyclicals, Vol. 2 (1878-1903), p. 393.

5 The Papal Encyclicals, Vol. 2 (1878-1903), p. 393.

6 Denzinger 423.

7 The Papal Encyclicals, Vol. 2 (1878-1903), p. 401.

8 The Catholic Encyclopedia, “Papal Elections,” 1914, Vol. 11, p. 456.

9 Denzinger 172.

10 The Papal Encyclicals, Vol. 1 (1740-1878), p. 84.

11 The Papal Encyclicals, Vol. 1 (1740-1878), p. 415.